Günümüzde bilinirliÄŸi gün geçtikçe artan elektrikli otomobillerin tarihi, 19. yüzyılın sonları - 20. yüzyılın baÅŸlarına dayanmaktadır. Ä°çten yanmalı motor teknolojsinin hızlı geliÅŸimi ve petrol kullanan araçların ucuz toplu üretimi, elektrikli otomobillere duyulan ihtiyacı yakın bir tarihe kadar rafa kaldırmıştı. Geleneksel otomobillerde kullanılan yakıtların tükenebilir kaynak olması ve artan karbon emisyonun tüm enerji sektörlerini yeÅŸil enerjiye yönlendirmesiyle, temiz enerji kullanan elektrikli otomobiller günümüzde kaçınılmaz teknoloji dönüÅŸümlerinden biri haline gelmiÅŸtir.
Elektrikli otomobillerden bahsettiÄŸimizde önümüze farklı teknolojiler çıkmaktadır. Bu teknolojiler; tamamen elektrikli otomobiller (BEV), hibrit otomobiller (HEV), hafif hibrit otomobiller (MHEV), plug-in hibrit otomobiller (PHEV) ve yakıt hücreli otomobillerden oluÅŸmaktadır (FCEV).
SHURA’nın 2018’de yapmış olduÄŸu çalışmaya göre; geleneksel ulaÅŸtırma sektörünün enerji kaynağı ağırlıklı olarak petrol olduÄŸu için, Türkiye’de toplam enerji tüketiminin %26’sını ve karbondioksit emisyonunun beÅŸte birinden fazlasını ulaÅŸtırma sektörü oluÅŸturmaktadır. Bu sebeple, Türkiye’de ve tüm Dünya’da ulaÅŸtırma sektörünün yeÅŸil enerji ile çalışan elektrikli, karbon salınımsız otomobillere yönelmesinin bir gereklilik haline geldiÄŸi söylenebilir. 2019 yılının başında küresel araç stoÄŸundaki toplam elektrikli araç sayısı 5 milyonun üzerindeydi. Türkiye’de ise 12,5 milyon aracın içerisinde 1000 kadar elektrikli araç bulunmaktaydı. Türkiye’deki elektrikli araçların yıllık toplam elektrik talebi 1,5 gigawatt saat (GWh) olduÄŸu düÅŸünüldüÄŸünde, bu talebi karşılamak için toplamda 1 megawatt (MW) kapasiteli küçük ölçekli bir güneÅŸ enerjisi santralinin yeterli olması, karbon emisyonsuz teknolojiye geçmenin ne kadar mantıklı olduÄŸunu göstermektedir.
"Öngörüler dünya çapındaki elektrikli araç sayısının 2030 yılı itibariyle 120-125 milyon arasında bir seviyeye yükseleceÄŸi ÅŸeklindedir."
Elektrikli otomobiller ile içten yanmalı motoru olan geleneksel otomobiller arasındaki en temel fark enerji kullanımıdır. Geleneksel otomobillerin enerji sistemleri petrol tankı, alternator ve yakıt enjektörü ile kontrol edilen, egzoz sistemli bir motorun ateÅŸlenmesinde kullanılan 12 voltluk aküden oluÅŸmaktadır. BildiÄŸimiz gibi bu sistemlerin çalışmasında yakıt olarak ham petrol ürünü olan benzin veya dizel kullanılır. Elektrikli otomobiller ise elektrik motoru, batarya takımı ve motoru kontrol etmek için AC-DC dönüÅŸtürücü sisteminden oluÅŸmaktadır. Hibrit sistemler farklılıklar göstersede, temel enerji kaynağı sonsuz olan yenilenebilir enerji kaynaklarından da üretebildiÄŸimiz elektriktir. Bu fark sonlu yakıt sorunu olmayan elektrikli otomobilleri cazip kılmaktadır.
Elektrikli otomobillerin yaygınlaÅŸması, batarya teknolojilerinde yapılacak yenilikler ve ÅŸarj istasyonlarının daha fazla noktada kurulması ile saÄŸlanabilir. Elektrikli otomobil kullanımını mümkün ve güvenilir kılan unsur ÅŸarj altyapısının yaygınlığıdır. Geleneksel bir arabanın deposunu doldurmak için gereken süre birkaç dakika iken, elektrikli aracı ÅŸarj etmek için gereken süre ÅŸarj teknolojilerine ve batarya kapasitesine baÄŸlı olarak birkaç dakikadan saatlere kadar uzanabilir. Bu yöndeki ihtiyaç doÄŸrultusunda, evinizin çatısındaki güneÅŸ panellerini kullanarak gündüz ürettiÄŸiniz enerjiyi depolayıp, geceleri aracınızı ÅŸarj edebileceÄŸiniz ÅŸarj istasyonu teknolojisinden, otoyollarda hızlı doÄŸru akım (DC) ile ÅŸarj etmenizi saÄŸlayacak ÅŸarj istasyonlarına kadar geniÅŸ bir yelpaze ÅŸarj altyapısı imkanı vardır.
"Elektrikli araçların yaygınlaÅŸmasının, batarya teknolojilerinin geliÅŸtirilmesi ve ÅŸarj altyapısının güçlendirilmesine baÄŸlıdır."
Elektrikli Otomobillerin Enerji Sektörüne Yansımasina Dair Notlar
Elektrikli otomobillerin yaygınlaÅŸması ile dağıtım ÅŸebekelerinde kaçınılmaz düzenlemelerin yapılması gerekecektir. Elektrik ihtiyacının artması, altyapılarda deÄŸiÅŸikliÄŸe gidilmesine ve elektrik alım-satım prosedürlerinin tamamen deÄŸiÅŸmesine sebep olacaktır. Bu konuyu incelediÄŸimizde karşımıza akıllı eviriciler ile yenilenebilir enerji tabanlı, dağıtık enerji ÅŸebekleri çıkmaktadır. Bu sistemde çift yönlü sayaçlarla, rüzgar ve güneÅŸ enerjisi gibi düÅŸük maliyetli enerjileri kullanarak tüketicilerin de üretici olduÄŸu ya da yine tüketicilerin geliÅŸmiÅŸ elektrikli araç bataryalarından gerektiÄŸinde ÅŸebekeye elektrik enerjisi satabildiÄŸi senaryolarda, sebeke esnekliÄŸi ve enerji güvenliÄŸi oluÅŸmaktadır. Bu ÅŸekilde elektrikli otomobiller yakın tarihte yalnızca ulaÅŸtırma amacıyla deÄŸil aynı zamanda ulaÅŸtırma sektörü ile enerji sektörünü eÅŸleÅŸtirecek bir yöntem olarak da kullanılacaktır.
